Koszykówka jest jedną z najpopularniejszych dyscyplin sportowych na świecie. Dynamika gry i efektowność, z którą zawodnicy wrzucają piłkę do kosza sprawia, że sport ten jest niezwykle ciekawy i widowiskowy. Z tego powodu, mecze koszykówki oglądane są przez olbrzymią liczbę ludzi na całym świecie. Ten fantastyczny sport drużynowy podbił także serca Polaków, dlatego należy do jednych z najczęściej uprawianych dyscyplin w kraju. Hobbystycznie w koszykówkę grają zarówno dzieci w wieku szkolnym i starsza młodzież jak i wiele osób dorosłych. Jeśli i Ty interesujesz się tą dyscypliną olimpijską, przeczytaj nasz poradnik dotyczący rzutów wolnych. Dowiesz się z niego między innymi: kiedy sędzia zarządza tak zwane free throws, kto je oddaje, jak wykonuje się je od strony technicznej, czego należy nie robić, aby uniknąć błędów i od czego zależy liczba wolnych oddawanych przez zawodnika jednej z drużyn.
Rzut wolny w koszykówce nazywany jest inaczej rzutem osobistym. Obie nazwy używane są w Polsce wymiennie. Pierwsza jest tłumaczeniem terminu z języka angielskiego (free throw), ponieważ sport ten, znany w swojej ojczyźnie jako basketball, wywodzi się ze Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Druga nazwa nawiązuje do sytuacji na boisku, która jest powodem rzucania. Wolny jest bowiem wynikiem faulu na zawodniku jednej z drużyn, popełnionego przez zawodnika z drużyny przeciwnej. Sędzia odgwizduje wolnego w kilku sytuacjach. Na przykład, gdy sfaulowany został koszykarz będący w trakcie akcji rzutowej lub gdy drużyna rywala popełniła faul dyskwalifikujący lub techniczny. Poza tym zarządza się go jeszcze, gdy jedna z drużyn fauluje przeciwnika po raz piąty, a następnie po każdym kolejnym faulu. Rzut osobisty, zwany inaczej wolnym, oddaje się zza linii rzutów wolnych. Wykonuje go zawodnik, który padł ofiarą faulu. Za celny strzał drużyna otrzymuje jeden punkt.
Aby rzut wolny uznany był za poprawnie wykonany, zawodnik wykonujący rzut musi rozpocząć go w ciągu 10 sekund. Koszykarz musi stać przed linią rzutów, czyli w odległości 5,8 metra od kosza. W trakcie rzucania, jego obie stopy muszą dotykać podłoża. Nie dozwolone są więc rzuty z wyskoku. Zawodnik nie może też robić zwodów, które mają na celu zdezorientowanie przeciwnika. Aby zwiększyć celność rzutu wolnego w koszykówce, zawodnik powinien rozstawić stopy mniej więcej na szerokość bioder. Biodra powinny być lekko ugięte, podobnie jak kolana. Czubki stóp należy skierować w stronę kosza a podeszwy ułożyć tak, by całą swoją powierzchnią rozłożone były płasko na parkiecie. Szczególną uwagę należy więc zwrócić na to, aby nie odrywać pięt w momencie zgięcia stawów biodrowych. Przed oddanie rzutu wolnego, należy trzymać piłkę pod klatką piersiową, mniej więcej na wysokości brzucha. Wykonanie rzutu polega na jednoczesnym wyprostowaniu bioder i kolan oraz uniesieniu rąk i popchnięciu piłki tak, aby skierować ją w stronę kosza.
Przeczytaj także: Rzuty w koszykówce – rodzaje i technika
Podstawowym błędem podczas wykonywania rzutów wolnych jest przekroczenie linii osobistych lub stanięcie na niej. Jest to tak zwany błąd przejścia. Linia może zostać przekroczona przez rzucającego jedynie w momencie, gdy oddał już swój ostatni rzut wolny a piłka miała już kontakt z obręczą kosza. Błędem jest także przekroczenie 10 sekund od czasu, gdy piłka trafiła w ręce zawodnika oraz nietrafienie w obręcz kosza ani jego tablicę. Jak wspomnieliśmy wyżej, koszykarz oddający rzuty wolne nie może także wykonywać zwodów. Błędy w rzutach osobistych mogą także dotyczyć pozostałych graczy. Występują one na przykład wtedy, gdy zawodnicy zajmą nieodpowiednie miejsce na boisku, w tym również, gdy wejdą do tak zwanego obszaru ograniczonego w czasie, gdy jeden z zawodników oddaje rzut wolny. To samo dotyczy także przekroczenia strefy neutralnej.
Zależnie od konkretnej sytuacji, sędzia może ogłosić jeden, dwa lub trzy rzuty wolne dla sfaulowanego zawodnika. Pojedynczy rzut wolny przysługuje koszykarzowi wtedy, gdy został on sfaulowany w trakcie akcji rzutowej, której wynikiem był celny, uznany traf do kosza. Dwa rzuty wolne podyktowane są w sytuacji, w której ofiara faulu została sfaulowana podczas akcji rzutowej a wynikiem faulu był niecelny rzut. Oraz wtedy, gdy jedna z drużyn popełniła faul techniczny lub gdy popełniła ona minimum pięć fauli podczas spotkania. W tej ostatniej sytuacji, po każdym kolejnym faulu, poszkodowanej drużynie przysługują za każdym razem dwa rzuty wolne. Trzy rzuty wolne dotyczą jedynie sytuacji, w której sfaulowano koszykarza w czasie akcji rzutowej za trzy punkty i z tego powodu nie trafił on do kosza.
W koszykówce istnieją dwa pojęcia dotyczące rzutów wolnych. Są to tak zwane rzuty wolne z grą i rzuty wolne bez gry. Te pierwsze mają miejsce wtedy, gdy zawodnik rzuca po raz ostatni i pozostali zawodnicy obu drużyn mogą próbować zebrać piłkę spod kosza. Te drugie dotyczą sytuacji, w której zawodnik rzuca więcej niż jeden raz i nie jest to jego ostatni rzut wolny w serii. Sędzia posiada obowiązek poinformowania rzucającego, ile rzutów wolnych z grą i bez gry ma on wykonać. W momencie, gdy oddawany jest rzut wolny bez gry, powinien on stanąć z obiema rękami uniesionymi do góry tak, aby dłonie były otwarte. Pozycja sędziego podczas rzutów wolnych z grą polega z kolei na uniesieniu jednej ręki i wyciągnięciu palca wskazującego do góry. Jeśli jesteś fanem koszykówki i szukasz akcesoriów do uprawiania tej dyscypliny, sprawdź ofertę sklepu Decathlon. W asortymencie znajdują się piłki do koszykówki, kosze, buty oraz wiele innych ciekawych produktów.