x
ZADAJ PYTANIE
Masz jakieś pytanie? Zadaj je autorowi?
WYBIERZ DYSCYPLINĘ SPORTU
Zacznijmy od tego, czy wymiana łańcucha w rowerze jest tematem, którym należy się interesować, gdy jesteśmy użytkownikiem roweru. Wielu z nas ma przecież rowery, które posiadają ten sam łańcuch od wielu lat. Jaka jest więc prawda – czy warto wymieniać łańcuch w rowerze oraz kiedy i jak należy to zrobić? Na te i inne pytania odpowiadamy poniżej.
Wymiana łańcucha przede wszystkim zapewnia nam pełną sprawność napędu rowerowego. Jeżeli zawczasu będziemy wymieniać łańcuch, unikniemy hałasu, przeskakiwania i innych niepożądanych zjawisk, które wywołuje zbyt rozciągnięty łańcuch rowerowy.
Łańcuch odpowiada także za prawidłowe działanie przerzutki tylnej. Jeżeli będzie on zbyt wyciągnięty, traci on swoją sztywność, a więc ruch przerzutki podczas zmiany biegu zwyczajnie odgina go, zamiast przerzucić łańcuch na kolejny bieg. Stąd już tutaj warto zaznaczyć, że rozwiązanie polegające na skracaniu łańcucha może sprawdzić się wyłącznie w rowerach bez przerzutek i to jedynie tych używanych sporadycznie.
W zależności od sposobu użytkowania roweru i posiadanego sprzętu, odpowiedź na to pytanie będzie się nieco różnić. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku użytkowników rowerów bez przerzutek, którzy jeżdżą wyłącznie sporadycznie, inaczej w przypadku osób jeżdżących regularnie na rowerach z przerzutkami, a jeszcze inaczej wśród profesjonalistów, zwłaszcza startującym w zawodach kolarskich.
Osoby z pierwszej grupy, raczej nie będą potrzebować wymiany łańcucha, a jeżeli już zacznie on zwisać, skracają go i na ich potrzeby to wystarcza. Ich rowery nie mają przerzutek, co wyklucza wiele powszechnych problemów, a rozwijane prędkości często nie przekraczają kilku kilometrów na godzinę.
Grupa najliczniejsza, poruszająca się regularnie na rowerze z przerzutkami – tutaj wymiana łańcucha powinna być traktowana jako okresowy obowiązek, podobnie jak mycie i konserwacja roweru. Zastosowanie znajduje tutaj zasada: jak dbasz o rower, tak będzie on jeździł. Regularne mycie, oliwienie i wymiany łańcucha przełożą się na prawidłowe działanie przerzutek (oczywiście pamiętajmy też o regulacji), płynną pracę napędu, brak hałasu i innych niedogodnych zjawisk wywoływanych przez zbyt rozciągnięty łańcuch.
Ostatnia grupa, z profesjonalnym sprzętem, musi się liczyć z tym, że rower droższy wymaga więcej dbałości. W innym wypadku zaniedbane części mocno obciążą nasz portfel przy wymianie. Tutaj aby zmaksymalizować żywotność drogich części, będą się pojawiały patenty, takie jak np. jazda na kilka łańcuchów. Polega to na regularnych zmianach kilku łańcuchów, dzięki czemu drogie kasety i korby się mniej zużywają od zużytego łańcucha.
Najrozsądniej jest kupić prosty przyrząd jak przymiar do łańcucha, zwany też miernikiem zużycia łańcucha. Pomoże nam on oszacować stan łańcucha i zorientować się w momencie, gdy łańcuch będzie wymagał wymiany.
Przyrząd jest bardzo prosty w użyciu, tą stroną, na której nie mamy żadnych cyfr, wkładamy go w łańcuch pomiędzy ogniwa (ważne by wsuwać w węższą, a nie szerszą szczelinę). Następnie drugim krańcem przykładamy go do łańcucha i odczytujemy cyfrę, do poziomu której przymiar się zagłębił w łańcuch. Jeżeli przymiar wchodzi płytko i nie sięga poziomu 50, oznacza to że łańcuch jeszcze nie osiągnął 0,5% wyciągnięcia i nadaje się do dalszego używania.
Jeżeli poziom 50 został już osiągnięty, oznacza to że wyciągnięcie łańcucha wynosi około 0,5% i należałoby się powoli rozglądać za nowym łańcuchem. Wynik pomiaru pomiędzy 50 a 75, oznacza, że zbliżamy się do 0,75% wyciągnięcia łańcucha i należy już go wymienić, tak, aby nie szkodził ona kasecie, wolnobiegowi czy zębatkom z przodu. 75 to absolutna granica dla łańcuchów aluminiowych, natomiast nawet stalowych lepiej nie przetrzymywać zbyt długo, bo będą szkodzić reszcie części.
Jeżeli nie zwracaliśmy wcześniej uwagi na poziom wyciągnięcia łańcucha i pomiar wskazuje powyżej 75, może to się wiązać z wymianą zębatek z tyłu. Zużyte tylne zębatki, w przypadku wolnobiegu oznaczają wymianę całej części, natomiast w przypadku kasety w zależności od jej klasy, mogą oznaczać wymianę pojedynczych zębatek – tutaj już warto skorzystać z oceny profesjonalnego serwisanta.
Jeżeli napęd nam przeskakuje, słychać trzaski i hałas, może być już za późno. Warto więc regularnie dbać o łańcuch, bo to w dużej mierze od niego zależy nasza komfortowa i bezpieczna jazda rowerem.
Wiele różnych czynników wpływa na końcową żywotność łańcucha rowerowego. Zwyczajowo można usłyszeć, że łańcuch starcza na ok. 1000 km. Sugerujemy jednak nie przywiązywać się bardzo do tej liczby, ponieważ jest ona bardzo orientacyjna.
Regularne mycie i oliwienie łańcucha będzie pierwszym krokiem do wydłużenia żywotności całego napędu, natomiast największe znaczenie będzie miała prawidłowa zmiana biegów. Rowery są wyposażone w określoną liczbę przełożeń i należy korzystać z nich wszystkich.
Nie chodzi tu tylko o rozłożenie sił na więcej zębatek, ale także o skos pod jakim pracuje łańcuch, oraz przede wszystkim dźwignia jaka działa na łańcuch podczas pedałowania. Ruszanie z wysokich biegów jest dla nas ciężkie, często trzeba stanąć na pedałach żeby ruszyć z miejsca rowerem. Warto wtedy pomyśleć, jakie siły musza działać na zębatki, skoro nam na siedząco ciężko ruszyć rower z miejsca.
Kiedy pedałujemy na zbyt wysokich biegach, zębatki się ścierają, miażdżą lub czasem nawet wyszczerbiają i łamią. Łańcuch się wtedy dużo szybciej wyciąga, a i łatwiej o uszkodzenie którejś z zębatek. Aby zobrazować jak powinno to wyglądać, zazwyczaj jedna korba wytrzymuje kilka kaset, a kaseta wytrzymuje kilka łańcuchów. Oznacza to w praktyce, że kaseta/wolnobieg przy prawidłowym użytkowaniu starcza na kilka tysięcy kilometrów, a korba na kilkadziesiąt – wszystko zależy od tego, jak dbamy o rower i jak prawidłowo na nim jeździmy.
Przy wymianie łańcucha warto zacząć, od zorientowania się czy nasz łańcuch ma jeszcze fabrycznie pin, czy może spinkę.
Spinkę zakłada się fabrycznie lub po pierwszym rozkuwaniu łańcucha z pinem, który jest jednorazowy. Spinka ułatwia życie przy regularnym czyszczeniu i demontażu łańcucha, natomiast przy wymianie łańcucha na nowy, również spinka będzie wymagała wymiany na nową, ze względu na to, że ona również ulega rozciągnięciu.
Ważna będzie też ilość ogniw naszego łańcucha. Jest ona dobrana pod ilość przełożeń w rowerze i ich gradację. Najłatwiej jednak po prostu policzyć ilość ogniw na starym łańcuchu i do takiej ilości skrócić, bądź kupić odpowiedniej długości łańcuch. Zarówno łańcuchy jak i spinki są na określoną ilość przełożeń, można więc to podzielić w następujący sposób:
Napędy jednorzędowe – czyli brak zewnętrznej przerzutki. Może jej nie być wcale lub może być ona w tylnej piaście. Tutaj łańcuch zawsze będzie miał oznaczenie łańcucha jednobiegowego i będzie miał szerokość 1/8 cala. Zdarzają się również, lecz bardzo rzadko, węższe, o szerokości 3/32 cala. Taka informacja jednak powinna widnieć na łańcuchu.
Napędy wielorzędowe – tutaj występować będzie zewnętrzna przerzutka, łańcuchy i spinki będą podzielone na 3 do 8 przełożeń, 9, 10, 11 i 12 rzędowe. Poza ilością ogniw, będą się one różnić szerokością, stąd ważne jest, by łańcuch był odpowiedni do liczby przełożeń, które ma się z tyłu w rowerze.
Polecamy:
Wymianę należy zacząć od zrzucenia przełożeń na najmniejsze zębatki z tyłu i z przodu. W takiej pozycji oczywiście nie jeździmy ze względu na przekos, ale do wymiany jest to idealne ustawienie, ponieważ łańcuch jest najmniej naprężony. Można sobie pomóc kawałkiem drucika lub linki, tak aby przy rozpinaniu spinki/pinu, coś trzymało nam pozostałą część łańcucha.
Następnie rozpinamy łańcuch skuwaczem do łańcucha w przypadku pinu, lub szczypcami do łańcucha w przypadku spinki (czasem można zamiast szczypiec użyć kombinerek lub gołych palców)
Liczymy ilość ogniw, uwzględniając spinkę. Nowy łańcuch skracamy na odpowiednią długość za pomocą skuwacza oraz montujemy nową spinkę. Warto upewnić się, czy nasz łańcuch nie jest kierunkowy i czy nie ma dodatkowych informacji, w którą stronę montujemy naszą spinkę.
Co jeżeli po założeniu łańcucha przy wyregulowanych przerzutkach coś nam przeskakuje? Może się okazać, że kaseta, wolnobieg lub korba jest już na tyle zużyta, że nowy łańcuch zwyczajnie nie chce z nimi współpracować. Jeżeli będziemy regularnie korzystać z przymiaru do łańcucha, raczej unikniemy tej sytuacji.
Podsumowując, warto dbać o napęd w rowerze, wtedy rower odwdzięczy się cichą i precyzyjną pracą, a nasze wycieczki rowerowe nie będą zakłócane przez hałas, awarię czy przeskakiwanie napędu.
W przypadku rowerów średniej klasy, często eksploatowanych, należy regularnie obserwować poziom zużycia łańcucha oraz pozostałych części rowerowych. Warto zaopatrzyć się w urządzenie do przymiaru łańcucha, aby na bieżąco kontrolować poziom jego eksploatacji i dokonać stosownej wymiany wtedy, gdy zbliżamy się do 0,75% wyciągnięcia łańcucha.
