x
ZADAJ PYTANIE
Masz jakieś pytanie? Zadaj je autorowi?
WYBIERZ DYSCYPLINĘ SPORTU
Historia siatkówki sięga aż XIX wieku. Przez długi okres dyscyplina oraz reguły gry modyfikowane były, by dojść do pełnej perfekcji. Dziś jest ona jedną z popularniejszych rozgrywek zespołowych nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Nie bez przyczyny na meczach piłki siatkowej spotykają się tłumy kibiców, którzy gorliwie dopingują swoje ulubione drużyny oraz graczy. Jak na przestrzeni lat zmieniały się przepisy gry w siatkówkę? Poznaj historię siatki i wiele ciekawostek, związanych z legendarnym sportem drużynowym.
Jak wyglądały początki historii siatkówki? Dyscyplina sportowa narodziła się w Stanach Zjednoczonych, wychodząc spod skrzydeł amerykańskiego trenera, Williama Morgana. Mężczyzna wymyślił reguły gry, inspirując się na zasadach nowej wówczas aktywności — koszykówki, opracowanej przez kolegę Morgana, Jamesa Naismitha. Innymi znanymi sportami, na których inspirował się inicjator podczas projektowania zasad siatkówki, były tenis ziemny, piłka ręczna oraz badminton. Z takiego połączenia William Morgan stworzył nowatorską i dosyć niekonwencjonalną grę, która szybko zaczęła zrzeszać wokół siebie coraz okazalsze grono zainteresowanych osób.
Celem było stworzenie gry, która mogłaby nadawać się również dla starszych ludzi. Od koszykówki różnił ją nieco mniej dynamiczny charakter rywalizacji. Do pierwszego zaprezentowania sportu doszło 9 lutego 1895 roku, w Holyoke w stanie Massachusetts. Początkowo siatkówka nazywana była mintonette i stanowiła dyscyplinę przeznaczoną dla mężczyzn. Rok po pokazowym spotkaniu Alfred T. Halsted zaproponował, aby zmodyfikować nazwę i wprowadzić do niej człon “volley”. Po uwzględnieniu sugestii William Morgan zdecydował na definitywne przekształcenie określenia, dodając do niego wyraz ball — tak właśnie powstała siatkówka. W 1896 roku zasady sportu wpisane zostały do YMCA, czyli podręcznika ligi sportowej północnoamerykańskiego Związku Chrześcijańskiej Młodzieży Męskiej.
Pierwszy mecz siatkówki rozegrany został oficjalnie 7 lipca 1896 roku w Springfield Collegea, w stanie Massachusetts.
Czytaj także: Złoty set w siatkówce – co to takiego?
Dyscyplina sportu, która narodziła się w USA, szybko przyjęta została również w innych krajach. Na szeroką skalę działo się to w latach 1908-1910, kiedy siatkówka zaczęła być popularna w państwach, takich jak Afryka, Chiny, Japonia, Indie, Filipiny, Meksyk, Birma, a także krajach przynależących do Europy.
Jednym z flagowych wydarzeń, jakie zapisały się na kartach historii siatkówki na świecie, były pierwsze mistrzostwa YMCA. Miały one miejsce w 1922 roku w stanie Nowy Jork w Brooklynie.
Po II wojnie światowej zasady siatkówki uległy dynamicznym zmianom. Wszystko to za sprawą utworzenia FIVB (Międzynarodowej Federacji Piłki Siatkowej), czyli organizacji sportowej, której siedzibę wyznaczono w Lozannie (Szwajcaria). Do powstania FIVB doszło między 18 a 20 kwietnia 1947 roku w stolicy Francji. Organizacja zrzesza obecnie aż 222 federacje piłki siatkowej, a jej głównym zadaniem jest zarządzanie rozwojem omawianej dyscypliny sportu na całym świecie. Rok później, w 1948 roku pasjonaci rozwijającego się prężnie sportu mieli okazję podziwiać I Mistrzostwa Europy w siatkówce mężczyzn (zwycięstwo Czechosłowacji), w 1952 roku doszło do rozegrania I Mistrzostw Świata w siatkówce kobiet (zwycięstwo ZSRR).
Przełomem stał się rok 1957, kiedy siatkówka oficjalnie uznana została za sport olimpijski. W 1964 roku siatkówka pojawiła się na igrzyskach olimpijskich. Już za pierwszym razem starcia rozegrano w kategorii mężczyzn oraz kobiet, a wszystko to dzięki staraniom podjętym przez Międzynarodową Federację Piłki Siatkowej.
Pierwsze zasady siatkówki nie obejmowały określonej liczby osób w drużynie. Mecze rozgrywane były na boisku, posiadającym wymiary 7,6 × 15,2 m. W centrum postawiona była siatka, wokół której toczyło się całe wydarzenie. Zadaniem sportowców było przebicie piłki na stronę przeciwnika. Gra nie wyglądała jednak tak, jak dzisiaj. Każdy mecz złożony był z dziewięciu partii, nazywanych jako “innings” i rozpoczynał od zagrania trzech serwisów. Po nieudanym serwisie drużynie przysługiwało prawo do jego powtórzenia. Błędem było natomiast uderzenie piłki o siatkę. Dodatkowo mężczyźni mogli odbijać piłkę wielokrotnie, bez limitu uderzeń, aby następnie przerzucić ją na drugą połowę boiska.
Nowa dyscyplina w błyskawicznym tempie zaczęła gromadzić wokół siebie wielu zwolenników i zaintrygowanych sportem osób. Stale wzrastająca popularność gry drużynowej przełożyła się nie tylko na powstające grupy, ale i produkowanie nowego sprzętu, dedykowanego ów aktywności. Pierwsze piłki do siatkówki wytworzone zostały w 1900 roku przez amerykańską firmę Spalding, która znana jest do dziś.
W 1917 roku doszło do zmiany reguł, dotyczącej punktacji. Mecze rozgrywane dotychczas do 21, od tej pory grane były do 15 punktów. Rok później wprowadzono limit zawodników, który uściślił ilość graczy w drużynie. Od 1918 roku na jednej połowie boiska może grać po sześciu sportowców.
Zasady obowiązujące w piłce siatkowej zaczęły dynamiczne przemiany w 1920 roku. Jedną z nich, która znajduje swoje zastosowanie do dzisiejszego dnia, jest reguła trzech odbić, mówiąca o tym, że drużyna, przebijając piłkę na stronę przeciwnika, nie może dotknąć jej więcej niż trzy razy. W celu udoskonalenia rozgrywek starano się również usprawnić strukturę gry. Początkowo piłkę siatkową dzielono na dwie części, z których każda liczyła tylko 10 minut. W razie zaistnienia remisu decydowano się na zagranie dodatkowej części, trwającej pięć minut. Mecze chętnie rozgrywano na lekcjach wychowania fizycznego, z racji krótkiego pojedynku.
Eksperymentowano również z wysokością zawieszenia siatki. Po pewnym czasie do sportu dopuszczone zostały kobiety. Przez wzgląd na odmienne gabaryty ciała, siatka umieszczana była wówczas znacznie niżej, w celu poprawy komfortu gry pań.
Gra stała się dynamiczniejsza i bardziej emocjonująca, a jej czas uległ skróceniu. Spowodowało to, że widzowie stali się bardziej zaangażowani w doping i śledzenie rywalizacji zawodników przeciwnych drużyn.
Czytaj także: Ile trwa mecz siatkówki?
Piłka siatkowa zajmuje niebagatelne miejsce dla polskiego sportu. Większość osób twierdzi, że dyscyplina ta w Polsce pod względem popularności piastuje drugie miejsce na podium, zaraz po piłce nożnej. Do naszego kraju piłka siatkowa dotarła ok. 1919 roku, nazywana najczęściej dłoniówką lub latającą piłką. Niedługo po tym, bo w 1925 roku dyscyplinę przyjęto a conto Polskiego Związku Palanta i Gier Ruchowych (PZPGR). W 1928 nazwę związku zmieniono na Polski Związek Gier Sportowych (PZGS). Szczytowym wydarzeniem okazały się pierwsze mistrzostwa Polski. Odbyły się one w 1929 roku w Warszawie. Warto podkreślić, że były one rozgrywane w dwóch kategoriach — mężczyzn oraz kobiet. W tamtym czasie w piłkę siatkową w Polsce zawodnicy grali jedynie na boiskach, znajdujących się na zewnątrz, z nawierzchnią kortową. Trwało to aż do końca 1935 roku.
Na kartach historii polskiej piłki siatkowej chlubnie zapisało się zwycięstwo polskiej drużyny na pierwszym międzynarodowym meczu siatkarek w 1948 roku. Reprezentacja polski wygrała wówczas z zespołem z Czechosłowacji, uzyskując wynik 3:1. W tym samym roku rozegrano również międzynarodowy mecz polskich siatkarzy. Niestety nie powielili oni sukcesu odniesionego przez kobiety.
W 1957 roku do życia powołany został Polski Związek Piłki Siatkowej, w skrócie nazywany PZPS. Sportowa organizacja poświęcona została całkowicie omawianej grze zespołowej. Warto nadmienić, że jest ona współzałożycielem wspomnianej już Międzynarodowej Federacji Piłki Siatkowej (FIVB).
Ogromnym sukcesem Polaków była wygrana w 1974 roku – polscy siatkarze zostali Mistrzami Świata podczas mistrzostw w Meksyku. Już dwa lata później kibice siatkówki mogli triumfować dzięki zwycięstwu Polskiej Reprezentacji Siatkarzy podczas Igrzysk Olimpijskich w Montrealu (1976). Wydarzenia te upewniły wszystkich, że polski skład znajduje się w elitarnym gronie sportowców. Na tym jednak nie koniec. Polscy siatkarze i siatkarki wielokrotnie świętowali swoje osiągnięcia. Powrót polskiej siatkówki na szczyty datuje się na 2003 rok. Polki zostały wtedy Mistrzyniami Europy w siatkówce w ciągu mistrzostw rozgrywanych w Turcji.
Poza zwycięstwami z 2003 Polacy odnosili huczne osiągnięcia również w 2005, 2009 i 2012 roku. Oprócz nich należy wspomnieć także o dokonaniu z 2014 roku, kiedy to pod fachowym okiem francuskiego trenera, Stephane’a Antiga Polacy w trakcie mistrzostw świata toczonych w Polsce wywalczyli złoty medal. Turniej, wraz z Ceremonią i Meczem Otwarcia odbyły się na PGE Narodowym w Warszawie. Historyczne wydarzenie polskiej siatkówki podziwiało wówczas z trybun aż 60 tys. kibiców, a dzięki transmisji telewizyjnej grono to poszerzyło się milionowej widowni. Ostatnim z wyczynowych dokonań biało-czerwonych było zdobycie tytułu Mistrza Świata w czasie mistrzostw we Włoszech oraz Bułgarii w 2018 roku przez męską reprezentację polski.
