Raki czy raczki na buty? Co wybrać na zimowy wyjazd w góry?

Wybierasz się zimą w góry? Musisz mieć ciepłą odzież i obuwie, ale to nie wszystko. Poza rzeczami, dzięki którym zapewnisz sobie ciepło, potrzebujesz rozwiązań, które zwiększą Twoje bezpieczeństwo – to raki lub raczki. Co to oznacza? Co one dają? Czy potrzebne są zawsze, czy tylko wtedy, gdy wybierasz się w wyższe partie gór? Sprawdź, na co warto zwrócić uwagę, wybierając te rozwiązania.

---

Raczki – co to jest? Czym są raki?

Podłoże zimą często jest śliskie, tym bardziej w górach. To powoduje, że ryzyko upadków jest bardzo duże. Żeby tego uniknąć, wykorzystuje się raki lub raczki. Co to jest? Raki to metalowe kolce, które zakłada się na buty trekkingowe. Ich zadaniem jest zwiększenie przyczepności. Jeśli wiesz, że przed Tobą trudna trasa, pokryta lodem lub śniegiem, to warto je mieć. One nie przydają się wyłącznie wtedy, gdy musisz pokonać bardzo wymagające szlaki. Jeśli wybierzesz raki, to pamiętaj, że możesz potrzebować odpowiedniego obuwia, dopasowanego do konstrukcji tych rozwiązań.

W góry zimą możesz zabrać również raczki. To skromniejsza wersja raków – są mniejsze, mają mniej zębów, które są też krótsze. Nie jest to najlepsze rozwiązanie, jeśli marzą Ci się wysokogórskie wyprawy. Najczęściej mają formę łańcuszków z zębami. Możesz je założyć nawet w mieście – sprawdzą się na oblodzonym chodniku. Zabierz je w niższe góry, na tereny nizinne, na zaśnieżone leśne ścieżki. Raczki z jednej strony pełnią podobną funkcję co raki, ale z drugiej korzystanie z nich jest zalecane w innych przypadkach. To rozwiązanie na wycieczki turystyczne po mało wymagających szlakach, a nie do wspinaczki.

Raczki mają też pewne zalety w stosunku do raków. Łatwiej je zamocujesz, są lżejsze i nie wymagają specjalistycznego obuwia.

Kiedy wybrać na obuwie raki a kiedy raczki?

Wiesz już mniej więcej, kiedy dobrym rozwiązaniem są raki, a kiedy raczki. W miejsca wymagające pod względem trudności zabierz raki. Zdecyduj się na nie, jeśli wybierasz się na wspinaczkę po stromych zboczach, wspinaczkę lodową czy drytooling, czyli wspinanie po suchej skale z wykorzystaniem sprzętu typowego dla wspinania w lodzie. Pamiętaj, że raki są cięższe niż raczki, więc jeśli wybierasz rozwiązanie na mało wymagającą trasę, to weź tę kwestię pod uwagę. Czy większy ciężar nie będzie Ci przeszkadzać i zanadto Cię obciążać?

Przeczytaj także: Jak wybrać raki alpinistyczne?

Zaletą raczków jest nie tylko ich waga, ale też łatwość obsługi. Jeśli zamierzasz chodzić po terenie nizinnym albo niezbyt stromych szlakach, to może być trafione rozwiązanie. Nie zajmują dużo miejsca, więc można je zabrać do plecaka i użyć wtedy, kiedy warunki lub pokonywany teren będą tego wymagać.

Jak utrzymać raki i raczki w dobrym stanie?

Chodzenie w rakach i w raczkach ma za zadanie zwiększyć Twoje bezpieczeństwo. Tak, jak każde rozwiązanie, również i one z czasem będą się niszczyć. Dotyczy to szczególnie kolców, czyli elementu, który ma szczególne znaczenie. Z czasem będą wymagać naostrzenia. Dzięki odpowiedniej eksploatacji możesz ograniczyć szybkość zużycia się sprzętu. Nie chodź w raczkach lub rakach po gołej skale. Nie oznacza to, że musisz za każdym razem zdejmować zarówno raczki jak i raki turystyczne, kiedy trafisz na kamienny odcinek trasy. Jeśli sporadycznie będziesz po nich chodzić, to nic nie powinno się stać. Nawet zwykłe raczki powinny mieć wytrzymałe kolce – dlatego warto kupić solidne rozwiązanie, od sprawdzonej marki, które poradzi sobie z takimi fragmentami tras.

Rodzaje raków

Dostępne są różne rodzaje raków. Dzieli się je, biorąc pod uwagę pewne kryteria. Możesz się zdecydować na:

• Raki koszykowe – z przodu tych raków znajdują się koszyki. Utrzymują przód buta i piętę, a także kostkę. Są szczególnie chętnie wybierane przez turystów ze względu na uniwersalność. Nie potrzebujesz do nich specjalnego obuwia. Jak najbardziej nadają się zimowej turystyki górskiej, ale mogą sprawiać problemy przy zakładaniu, szczególnie kiedy masz zmarznięte dłonie.
• Raki automatyczne – charakterystyczny jest dla nich bardzo prosty system mocowania. Z przodu znajduje się pałąk, który musisz umieścić w wycięciu w podeszwie obuwia. Kolejny pałąk położony jest z tyłu – to coś na zasadzie dźwigni, która zatrzaskuje się tuż pod piętą. Raki automatyczne wymagają specjalnego obuwia. Ten automat to wytrzymałe rozwiązanie, które sprawdza się w wymagających warunkach. Na nim bazują modele przygotowane do wspinaczki lodowej. Wykorzystuje się je na trasach, które są wymagające technicznie. Wiążą się ze sporym wydatkiem, a w tym z zakupem odpowiedniego obuwia.
• Raki półautomatyczne – na ich przodzie znajduje się koszyk, a na tyle – dźwignia. Półautomat to trafiony wybór, jeśli chcesz pokonywać wymagające trasy, ale jednocześnie wolisz uniknąć kupowania najsztywniejszych, najdroższych modeli obuwia. Są mniej wymagające od automatycznych pod względem zakładania. Łatwiej znajdziesz do nich odpowiednie obuwie niż w przypadku „automatów”.
• Raki paskowe – to rozwiązanie do butów trekkingowych z miękką podeszwą. Składają się z systemu pasków albo koszyków na przodzie i z tyłu obuwia. Są dostępne w atrakcyjnej cenie w stosunku do innych rozwiązań, a poza tym łatwo się je zakłada. Sprawdzają się na różnej powierzchni – ubitej, ale nie tylko. Często są wybierane do turystyki alpejskiej.
• Raki stalowe – są wytrzymałe, poradzą sobie w trudnych warunkach. To dobry wybór, jeśli wybierasz się na stromy teren. Poradzą sobie również na obszarze kamienistym i zamarzniętym. Dostępne są modele przeznaczone do zimowej turystyki górskiej, do wspominania się po lodzie, jak i turystyki wysokogórskiej.
• Raki aluminiowe – są lekkie, ale nie tak trwałe jak raki stalowe. Wybierz je na teren o niewielkim nachyleniu – nie są dobrym wyborem na obszar kamienisty. Ich zaletą jest niższa waga niż stalowych.
• Raki sztywne – przeznaczone m.in. do wspinaczki lodowej. Mają bardzo sztywną cholewkę. Dostępne są z łącznikiem lub bez.
• Raki półsztywne – są dobrym wyborem na długie wędrówki po polach śnieżnych.

Jak widzisz, dostępne są różne raki i trudno tutaj mówić o uniwersalnym rozwiązaniu. Warto przemyśleć zakup. Zastanów się, gdzie ich będziesz używać. Wybierasz się na trudne trasy w Tatry, a może to nie będzie wymagający górski teren? Lepiej zainwestować większą kwotę, ale wybrać akcesorium, które sprawdzi się w takich warunkach, w których go potrzebujesz.

Kiedy i jak ostrzyć raki?

Intensywne użytkowanie raków lub raczków wiąże się z ich stępieniem. To nie oznacza, że już na zawsze stracą odpowiednią przyczepność. Wystarczy je naostrzyć. Możesz to zrobić ręcznie pilnikiem do metalu. Nie używaj szlifierki elektrycznej – konsekwencją jej wykorzystania może być rozhartowanie stali, co spowoduje, że Twoje raki lub mini raki będą krócej nadawać się do użytku.

Przeczytaj także: Jak się ubrać w wysokie góry?

Raki wspinaczkowe na najbardziej wymagające trasy

Wspinaczka wysokogórska wymaga szczególnego zadbania o sprzęt, z którego będziesz korzystać. W tym przypadku wybierz raki do wspinaczki – optymalnie, jeśli będą automatyczne. Są stosunkowo drogie, potrzebujesz do nich butów o twardej cholewce. Dobrze, jeśli mają dodatkowe ogumienie na pięcie i palcach. To bardzo dobre rozwiązanie na wymagające trasy górskie. Raki automatyczne ze specjalistycznym obuwiem zapewniają najstabilniejsze połączenie. Zęby powinny być wykonane ze stali, optymalnie – w orientacji pionowej. Dobrze, jeśli raki są wyposażone w 13 lub 14 zębów.

Rodzaje raczków na buty

Tutaj wybór jest mniej skomplikowany.

• Turystyczne – z łańcuchem, a raczej łańcuszkiem i gumowym otokiem. Wystarczy naciągnąć gumę na but i gotowe – są założone. Mają co najmniej 8 kolców, co wystarczy, żeby zapewnić odpowiednią przyczepność
• Na paskach – trzeba w ich przypadku przypiąć płytkę z kolcami pod środkiem buta. Nie jest to rozwiązanie polecane w trasy górskie, gdyż raczej nie zapewni w nich wystarczającej przyczepności. Możesz też sięgnąć po nakładki antypoślizgowe. Sięgnij po nie jednak wyłącznie, jeśli zamierzasz chodzić po równej nawierzchni, a śniegu jest niewiele.

Raki czy raczki turystyczne – co wybrać?

Zanim zdecydujesz się na dane rozwiązanie, zastanów się, gdzie go potrzebujesz i w jakich warunkach będziesz z niego korzystać. Raczej nie wybieraj od razu raków automatycznych, do których potrzebne jest specjalistyczne obuwie. Na start lepiej postaw na raki koszykowe, a może wystarczą nawet raczki turystyczne? Na pewno bierz pod uwagę rozwiązania wysokiej jakości – chodzi przecież o Twoje bezpieczeństwo i komfort.