Krótka historia roweru

03 April 2020

#PORADY

Zastanawiasz się w jakich okolicznościach powstał rower? Podajemy skróconą historię roweru, który jest jednym z największych wynalazków XIX wieku. Zobacz też historię roweru w punktach oraz ciekawostki o rowerze.

Rower może wydawać się banalnym wynalazkiem, ale droga do współczesnego roweru była długa i wyboista. Zobacz jaka była historia roweru.

Pierwszy rower na świecie

Pierwszymi rowerami, a właściwie protoplastami rowerów, były rowery biegowe. Są to dwukołowe urządzenia, które pozwalają na jazdę bez pedałowania. Pojazd napędzany jest przez odbijanie nóg od podłoża ruchem przypominającym bieg, a co było największą innowacją pozwala na skręcanie przednim kołem.

Wynalazcą tego pierwszego protoplasty roweru był Karl Drais, który nazwał wymyślony przez siebie w 1817 rok wynalazek Laufmaschine, czyli maszyna biegająca. W 1819 roku maszyny biegające stały się prawdziwym przebojem w Londynie. Tych protoplastów rowerów, ze względu wstrząsy powodowane przez zwykłe drogi, nagminnie używano do jazdy po chodnikach. Jazda po chodnikach została zakazana i wynalazek popadł w zapomnienie.

Rozpowszechnienie rowerów w tym okresie można przypisać zdziesiątkowaniu koni przez erupcję wulkanu Tabmora i spowodowane nim straty w rolnictwie (tzw. rok bez lata).

Rower w XIX wieku

Przez kolejne 40 lat protoplasty rowerów były traktowane raczej jako ciekawostka. Produkowano w niewielkiej ilości tri i kwadrycykle Kolejny duży krok naprzód przyszedł dopiero w latach 60 XIX wieku, kiedy Pierre Michaux umieścił pedały bezpośrednio na osi przedniego koła. Sterowność takiego typu roweru, zwanego welocypedem, jest mała. Pozwala za to osiągać znacznie większe prędkości od roweru biegowego.

Fot 1. Materiał własny

W latach 70 tego samego stulecia doszło do kolejnej innowacji. W celu zwiększenia stabilności i prędkości welocypedu powiększono jego pierwsze koło i dodano szereg innych usprawnień, takich jak stalowe szprychy i łożyska oraz gumowe koła. Ze względu na ogromne rozmiary przedniego koła jazda na welocypedach jest niebezpieczna, bo usadowiony wysoko jeździec przewraca się do przodu.

W latach 80 XIX wieku John Kemp Starley opracował pierwszy pojazd który można nazywać pełnoprawnym rowerem. Dzięki zastosowaniu łańcucha rower wreszcie mógł mieć równe koła, co sprawiło, że stał się bezpieczniejszy i bardziej manewrowy. Z tego czasu pochodzi właśnie nazwa rower, bo pod taką nazwą produkował swój wynalazek Pan Starley.

Współczesne rowery

Od tego czasu można mówić o współczesnych rowerach, które stale podlegały i podlegają mniejszym i większym udoskonaleniom. W 1888 roku niejaki John Boyd Dunlop wynalazł oponę pneumatyczną (czyli powietrzną) co pozwoliło wyeliminować wadę związaną ze zmniejszeniem, w stosunku do welocypedu, wielkości koła, czyli zmniejszenie komfortu jazdy. Z kolei w 1891 Andre i Edouard Michelin (twórcy zakładów Michelin) wynaleźli dętkę rowerową z wentylem, co zwiększyło przyczepność kół. Następne usprawnienia to możliwość zmiany biegów (1902) i przerzutka zewnętrzna (1905). Pojawiają się też pierwsze dynama, hamulce torpedo i prędkościomierze, oraz rowery damskie, by również kobiety w sukniach mogły uczestniczyć w rowerowej rewolucji.

Powszechny dostęp do rowerów zmienił społeczeństwo. Powstały pierwsze drogi rowerowe, spadło użycie koni i powozów. Klasa średnia, którą stać było na rowery ale nie na powozy zyskała możliwość szybkiego przemieszczania się. By móc jeździć na rowerach zmianie uległa również moda. Kobiety zaczęły nosić spodnie m.in dzięki rowerom.

Dalszy rozwój rowerów to powstawanie nowych ich typów i zastosowanie lepszych materiałów takich jak aluminium czy kompozyty i włókno węglowe. W latach 60 pojawiają się choppery, w 70 BMX-y, a w 80 rowery górskie, które wypierają rowery miejskie. W czasach najnowszych, czyli XXI wieku rowery ulegają cyfryzacji. Dostępne są obecnie przerzutki sterowane elektronicznie, a w ramie roweru może być ukryty mechanizm roweru elektronicznego wspierającego cyklistę.

Fot 2. Materiał własny

Historia roweru w punktach

1817 – rower biegowy Karla Draisa.

1819 – pierwsza fala popularności nowego wynalazku.

1839 – pierwsza maszyna podobna do roweru napędzana bezpośrednio na tylne koło wynaleziona przez Kirkpatricka Macmillana.

1861 – welocyped Pierre’a Michaux’a.

1869 – koło z drucianymi szprychami wynalezione przez Jamesa Starleya.

1885 – pierwszy współczesny rower opracowany przez Johna Kempa Starleya.

1888 – opona pneumatyczna Johna Dunlopa.

1902 – biegi w rowerze.

1905 – pierwsza zewnętrzna przerzutka.

1908 – dynamo.

1963 – rower chopper.

1972 – rower BMX.

lata 90 XX wieku – amortyzatory przednie.

1995 – rowery z napędem elektrycznym.

lata 2000 – aplikacje na smartfony do rowerów.

Ciekawostki o powstawaniu roweru

Podajemy garść ciekawostek o rowerach, które zaskoczą nawet znawców tematu!

Pierwszy prototyp roweru biegowego ważył 45 kg i osiągał prędkość około 10 km/h.

Jazda na pierwszych welocypedach z małymi kołami była tak niewygodna, że nazywano je boneshaker, czyli trzęsikość.

Rosjanie wierzą, że twórcą roweru był Jefim Artamnow, a Szkoci – Kirkpatrick Macmillan.

W Amsterdamie 40% wszystkich podróży odbywa się za pomocą rowerów, a w całej Holandii rowerów jest więcej niż ludzi.

Na świecie istnieje obecnie ponad miliard rowerów.

Najwyższa prędkość osiągnięta na rowerze siłą ludzkich mięśni to 268 km/h

Sufrażystka Susan B. Anthony stwierdziła, że wynalezienie współczesnego roweru zrobiło więcej dla emancypacji kobiet niż cokolwiek innego na świecie i nazywała je maszynami wolności.

Rower stacjonarny jest starszy od zwykłego roweru, bo jego protoplaści pochodzą aż z XVIII wieku.

Drogi o bitej nawierzchni upowszechniły się nie dzięki samochodom, a rowerom. Samochody radzą sobie z brukiem, rowery nie.

Podczas I i II wojny światowej istniały całe oddziały rowerowe. W II Rzeczpospolitej Żołnierze-kolarze posiadali wyposażenie osobiste jak ułani.

Rowery są tak wydajne, że gdyby ludzie mogli żywić się benzyną to jeden jej litr wystarczyłby do przejechania rowerem na odległość 360 kilometrów.

W Danii kaski dla cyklistów nie są obowiązkowe, gdyż badania dowiodły, że konieczność noszenia kasków obniża popularność rowerów. Szczególnie niechętnie z kasku na rowerze korzystają dzieci i młodzież. .