x
ZADAJ PYTANIE
Masz jakieś pytanie? Zadaj je autorowi?
WYBIERZ DYSCYPLINĘ SPORTU
W czasach, kiedy trudno wyobrazić sobie podróż bez nawigacji satelitarnej, kompas turystyczny niektórym z nas wydaje się reliktem przeszłości. Tymczasem umiejętność korzystania z tego prostego, ale bardzo przydatnego narzędzia może znacznie ułatwić nam życie w podróży. Dowiedz się, czym w ogóle jest kompas i w jaki sposób z niego korzystać.
Kompas to niezwykle stare urządzenie, którego głównym celem jest wskazywanie kierunku, w jakim znajduje się magnetyczna północ. Jego zadaniem od zawsze było pomaganie wędrowcom i żeglarzom w zorientowaniu się w terenie. Jest także niezbędny w wytyczaniu map.
Kompas turystyczny składa się z bardzo prostych elementów: magnesu oraz igły, która pomalowana jest na dwa kolory. Najczęściej jest to kolor niebieski i czerwony, przy czym tym ostatnim oznaczona jest północ.
W pudełku kompasu znajduje się płyn na bazie alkoholu, którego głównym zadaniem jest stabilizowanie pracy igły. Na większości kompasów możemy zobaczyć graficzne odwzorowanie pozostałych kierunków świata. Konieczna jest także przestrzeń, która pozwala igle na swobodne kręcenie się.
Materiał, którym obudowany jest mechanizm kompasu, może być bardzo różny. Najczęściej jest to płytka z tworzywa sztucznego, którą można powiesić na szyi, założyć na palec, czy zabrać ze sobą w kieszeni. Dawniej popularne były kompasy w formie zamykanej szkatułki, która do dzisiaj stosowana jest przez miłośników stylu retro.
Działanie kompasu sprowadza się przede wszystkim do magnetycznej igły, na którą oddziałuje pole magnetyczne z wnętrza (a dokładnie z jądra) Ziemi. Linia pola magnetycznego przebiega wzdłuż kierunku północ–południe. Co ciekawe, południowy biegun magnetyczny znajduje się na geograficznej północy i odwrotnie.
Ze względu na specyfikę swojej budowy kompas musi być stosowany tylko w konkretnych okolicznościach. Nie zawsze zadziała on prawidłowo w otoczeniu dużej ilości sprzętów elektrycznych. Jest także całkowicie bezużyteczny na okrętach, do których budowy użyto dużej ilości stali.
Czasy się zmieniają, dlatego poza najbardziej klasycznym kompasem magnetycznym możemy obecnie spotkać kilka rodzajów kompasów. Poniżej znajduje się lista tych najbardziej popularnych.
Wykorzystywanie kompasu w turystyce najczęściej ogranicza się do orientowania map i rozpoznawania trasy na skrzyżowaniach lub w różnego rodzaju punktach orientacyjnych.
Mapy i przewodniki turystyczne często ustępują urządzeniom elektrycznym. Nie we wszystkim miejscach możemy jednak korzystać z internetu. Wówczas świetnie sprawdzają się tradycyjne metody – mapa i kompas. Jak z nich korzystać?
Kompas kładziemy na mapie w taki sposób, aby środek tarczy znajdował się dokładnie w miejscu, w którym przebywasz. Zarówno płytka kompasu, jak i linie kierunkowe powinny wyznaczać północ. W ten sposób określisz azymut swojej wyprawy.
Obecnie najczęściej stajemy przed wyborem, czy wybrać kompas magnetyczny, czy cyfrowy? Ten ostatni jest niezwykle precyzyjny i coraz częściej skomunikowany z GPSem. Mimo wszystko jest to urządzenie dosyć delikatne, które w warunkach survivalowych może zwyczajnie nie przetrwać. Kompas magnetyczny może z kolei być nieco mniej skuteczny i trudniejszy w użytkowaniu.
Najlepszym rozwiązaniem będzie zabranie ze sobą w podróż obydwu rodzajów kompasu. Wiele zależy od tego, gdzie się wybieramy i do czego dokładnie kompasu nam posłuży. Podczas wypraw turystycznych, na które zabieramy namiot trekkingowy i odrobinę poręcznych narzędzi, najlepiej sprawdzi się lekki kompas, który będzie wygodny w użytkowaniu i odporny. Najlepiej wybierać taki, który da się powiesić na szyi.
Kompas magnetyczny jest prostym i dosyć trwałym narzędziem, które trudno zniszczyć. Trzeba jednak odpowiednio się z nim obchodzić. Najważniejsze jest niewystawienie kompasu na działanie magnesów oraz instalacji elektrycznych.
Dobrym rozwiązaniem będzie także trzymanie kompasu w miejscu o relatywnie stałej temperaturze. W przeciwnym razie płyn, który stabilizuje igłę, może zmienić swoją objętość. Wówczas wewnątrz kompasu pojawia się bąbel powietrza. Jest on nie tylko nieestetyczny, ale także może wpływać negatywnie na skuteczność kompasu.
Osoby, które nie miały w przeszłości doświadczeń w surwiwalu ani harcerstwie, często nie znają różnicy między kompasem a busolą. Nawet w mediach często można spotkać te dwa określenia używane zamiennie. Tymczasem te dwa akcesoria turystyczne nie dokładnie tym samym.
Busola w pewien sposób zawiera w sobie cechy kompasu magnetycznego. Podobnie jak on wyposażona jest w igłę. Oprócz niej jest ona jednak wyposażona w jeden dodatkowy element – celownik. Jest on niezbędny do bardzo dokładnego wyznaczenia azymutu. W niektórych busolach dodatkowo umieszcza się lusterko, które w praktyczny sposób pomaga w jednoczesnym wyznaczaniu kierunku i kontrolowaniu ruchów igły.
Wybierając się w trasę przez tereny leśne i górzyste zawsze myślimy o tym, aby zabrać ze sobą jak najwięcej potrzebnych rzeczy. Obok narzędzi, takich jak latarka turystyczna, czy namiot turystyczny, warto wybrać także kompas.
Wbrew pozorom jest to narzędzie, które różni się od busoli. Nie jest jednak tak trudne w użytkowaniu, jak na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać. W czasach, kiedy w terenie pomaga nam bardzo wiele urządzeń elektrycznych i satelitarnych, kompas jest odrobinę archaiczną, ale mimo wszystko prostą i niezawodną metodą na wytyczenie trasy do celu.
Warto rozważyć jego zakup, chociażby po to, aby mieć pewność, że nawet w momencie, kiedy rozładuje nam się bateria we wszystkich urządzeniach mobilnych, nie zostaniemy całkowicie bez pomocy. Dobrej jakości kompas turystyczny będzie natomiast służył przez wiele lat praktycznie bezawaryjnie.
