Uraz stawu skokowego to jeden z najczęściej występujących urazów wśród sportowców na każdym poziomie zaawansowania. Osoby nie podejmujące dodatkowej aktywności ruchowej również często skarżą się na bolesność w obrębie stawu skokowego. Dlaczego tak się dzieje? Czy niedoleczone skręcenie w przyszłości może dać o sobie znać? Jakie mogą być konsekwencje, jeśli zlekceważymy uraz stawu skokowego?
Skręcenie to uraz polegający na przekroczeniu fizjologicznego ruchu w stawie. Skutkiem czego może dojść do uszkodzenia różnych struktur. Wyodrębniamy podział kliniczny ze względu na stopnie uszkodzenia aparatu więzadłowego stawu skokowego:
Do najczęściej występujących przyczyn uszkodzenia stawu skokowego należą wcześniejsze, niedoleczone urazy tego stawu oraz uszkodzenia przeciwnego stawu kolanowego. Za uraz może też odpowiadać źle dobrane obuwie, zmęczenie (w konsekwencji brak skupienia na czynności wykonywanej), sport kontaktowy czy nieprawidłowe ułożenie stopy w trakcie biegu lub chodu. U biegaczy może to być jeden z urazów przeciążeniowych.
Fot 1. Dorota Rachwalska
Przed przystąpieniem do rehabilitacji, bardzo ważne jest określenie mechanizmu urazu. Dodatkowo dokładnie analizujemy jakie działania mogły wpłynąć na uszkodzenie. Dodatkowo sam mechanizm mówi nam o strukturach, które mogą być potencjalnie uszkodzone (co jest potwierdzanie również na badaniu np. USG).
Uszkodzenie supinacyjne – występuje w 90% przypadków. Jest to skręcenie, do którego dochodzi kiedy przyśrodkowa krawędź stopy wywija się do środka. Wówczas pozostają uszkodzone struktury po stronie bocznej. Uszkodzenie pronacyjne występuje rzadziej. Jest to odwrotny mechanizm uszkodzenia, obserwujemy wówczas uszkodzenia po stronie przyśrodkowej.
Fot 2. Dorota Rachwalska
Do najczęściej występujących objawów uszkodzenia kostki należą obrzęk, któremu może towarzyszyć krwiak oraz ostry ból ograniczający ruchomość stawu. Często obserwuje się też zwiększoną ciepłotę skóry w miejscu uszkodzenia.
Podobnie jak przy innych urazach sportowych, pierwszą pomocą dla uszkodzonego stawu jest zasada PRICE:
Osoba kontuzjowana i podejrzewająca skręcenie stawu skokowego powinna unikać czynności zwiększających przepływ krwi i narastanie obrzęku. Nie należy stosować w tym czasie maści rozgrzewających, gorących kąpieli. Powinno się unikać również obciążania stawu. Zamiast lodu można zastosować kompres Ice Pocket Offload.
Proces leczenia urazu uzależniony jest od stopnia uszkodzenia. Wyróżniamy cztery stopnie uszkodzenia stawu skokowego:
Każdy, kto uszkodził staw skokowy musi nastawić się na całkowite zawieszenie treningów biegowych (i podobnych) na jakiś czas. Po powrocie do sportu konieczne będzie używanie stabilizatorów na kostkę w celu chronienia osłabionego stawu.
Fot 3. Dorota Rachwalska
Podstawową zasadą podejmowania każdej aktywności fizycznej jest skupienie się na ćwiczeniach ogólnorozwojowych. Ćwiczenia izolowane, ukierunkowane na daną dyscyplinę są zazwyczaj trudne techniczne i wymagają od nas maksymalnego skupienia. Powtarzanie ich monotonnie przez cały czas może doprowadzić do znużenia, a zarazem przemęczenia struktur. Wprowadzaj więc w swój trening wszelkie urozmaicenia.
Pamiętaj o odpowiedniej regeneracji. Wysypiaj się, nawadniaj (unikaj odwodnienia organizmu. Nie zapominaj również o rozciąganiu i ćwiczeniach stabilizujących. Często są pomijane w treningu również ćwiczenia propriocepcji – jednak gwarantuje, że ich wdrożenie w trening przyniesie owoce w przyszłości. Pamiętaj też o rozgrzewce przed bieganiem.
Powinieneś się również zaprzyjaźnić z rollerem. Od dziś zostańcie najlepszymi przyjaciółmi. Automasaż świetnie sprawdzi się do niwelowania napięć w obrębie stopy – do czego możesz wykorzystać piłeczkę mobility lub golfową. Nie powinieneś także pomijać masażu mięśnia trójgłowego łydki pasma biodrowo piszczelowego.